Anaplazmoza u psa – przyczyny, objawy i leczenie

Anaplazmoza to jedna z groźnych, zakaźnych chorób odkleszczowych zagrażająca zarówno ludziom, jak i zwierzętom. Zakażenie wywołuje ukąszenie przez kleszcza będącego jej nosicielem. Z tego względu są na nią narażone psy i koty niezabezpieczone przed pasożytami zewnętrznymi. Warto wiedzieć, jak pies może się nią zarazić, jakie są jej objawy oraz jak chronić psa przed zachorowaniem.

Anaplazmoza u psa – czym jest?

Anaplazmoza to choroba odkleszczowa wywoływana przez wewnątrzkomórkowe bakterie z rodzaju Anaplasma. Choroba przebiega nieco inaczej niż popularniejsza babeszjoza, inna choroba przenoszona przez kleszcze. W babeszjozie początkowe stadium objawia się anemią, z kolei anaplazmoza objawia się małopłytkowością. Wynika to z umiejscowienia patogenu, który atakuje nie krwinki czerwone, lecz płytki krwi lub granulocyty.

Anaplazmoza – przyczyny choroby

Do zakażenia anaplazmozą dochodzi w wyniku ugryzienia przez zainfekowanego kleszcza, przez co bakterie Anaplasma dostają się do krwioobiegu psa. Pies zainfekowany bakteriami nie zawsze musi mieć objawy choroby, może jednak być źródłem zakażenia dla innych zwierząt.

W przypadku psów najczęściej występują dwa gatunki bakterii Anaplasma wywołujące anaplazmozę: Anaplasma phagocytophilum i Anaplasma platys. Pierwszy z nich powoduje anaplazmozę granulocytarną, a drugi anaplazmozę trombocytarną. Szczególnym zagrożeniem w Polsce jest anaplazmoza granulocytarna.

Przeczytaj na blogu: Kleszcz u psa – usunięcie. Jakie są objawy chorób odkleszczowych i leczenie?

W tym wypadku drobnoustroje po dostaniu się do krwioobiegu atakują granulocyty, dokładnie neutrofile. Już w czwartej dobie po zakażeniu są widoczne w rozmazie krwi jako charakterystyczne skupiska, zwane morulami. Zakażone komórki wędrują dalej do śledziony i szpiku kostnego.

Anaplazmozę trombocytarną wywołuje A. platys przenoszony przez kleszcze głównie w krajach basenu Morza Śródziemnego. Ale może też pojawić się w Polsce. Drobnoustrój po przedostaniu się do krwioobiegu atakuje płytki krwi, w których się dzieli, tworząc morule widoczne w rozmazie krwi. W przebiegu tej choroby najbardziej charakterystyczna jest nawracająca małopłytkowość.

Anaplazmoza u psa – jakie występują objawy?

Objawy kliniczne anaplazmozy granulocytarnej u psów są dość niespecyficzne, a wśród nich wymienia się:

• wysoką gorączkę,
• apatię,
• brak apetytu, co skutkuje spadkiem masy ciała,
• w badaniu krwi trombocytopenia, rzadziej niedokrwistość, co objawia się osłabieniem, bladością błon śluzowych, mogą też wystąpić wybroczyny i krwawienie z nosa.

Do objawów ostrych w przebiegu choroby zaliczamy:

• wymioty,
• biegunkę,
• przyspieszony oddech,
• powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony,
• zapalenie stawów, co objawia się kulawizną, sztywnym chodem i bolesnością,
• objawy neurologiczne.

Warto pamiętać, że objawy te nie występują jednocześnie, dlatego opiekunom może być trudno samodzielnie ocenić, że coś jest nie tak. Choroba może też przybrać formę przewlekłą.

W przypadku anaplazmozy trombocytarnej inkubacja wynosi 1 do 2 tygodni. W tym czasie dochodzi do spadku ilości płytek krwi, czyli trombocytopenii, a po kilku dniach ich poziom wraca do normy. Jednak ze względu na to, że choroba ma charakter nawracający, po kolejnych 1-2 tygodniach znów rozwinie się małopłytkowość. Każdy kolejny spadek poziomu płytek krwi jest mniejszy (dotyczy tylko około 1% płytek krwi).

Objawy anaplazmozy trombocytarnej również są dość nieswoiste:

• lekka gorączka,
• osowiałość,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• wydzielona z jam nosowych,
• wybroczyny na błonach śluzowych,
• chudnięcie.

Diagnostyka anaplazmozy trombocytarnej i granulocytarnej

Diagnostyka obu schorzeń opiera się o szczegółowy wywiad w celu ustalenia występujących objawów. Wykonuje się także badania krwi. W przypadku infekcji A. platys w wynikach pojawi się obniżona liczba limfocytów (limfopenia), małopłytkowość i anemia nieregeneratywna.

W przypadku infekcji A. phagocytophilum dodatkowo w badaniach krwi widoczna jest obniżona liczba eozynofili (eozynopenia). W rozmazie krwi można zauważyć morule.

Ponadto w gabinecie weterynaryjnym wykonuje się szybkie testy na obecność przeciwciał, które pozwalają określić, czy pies miał kontakt z czynnikiem zakaźnym. Rozpoznanie może być oparte o test PCR z krwi obwodowej lub szpiku kostnego.

Przeczytaj na blogu: Szybkie testy diagnostyczne w codziennej praktyce

W badaniu klinicznym obserwuje się powiększone węzły chłonne, a w USG powiększoną śledzionę i wątrobę.

Jak przebiega leczenie anaplazmozy u psa? Rokowania

Podstawą leczenia anaplazmozy jako choroby bakteryjnej jest antybiotykoterapia. Najbardziej skuteczne są antybiotyki z grupy tetracyklin. W przypadku anaplazmozy trombocytarnej podaje się doksycyklinę. W przypadku wystąpienia anemii i małopłytkowości dodatkowo może być konieczna terapia glikokortykosteroidami lub transfuzja krwi.

Odpowiednie leczenie jest dobierane przez lekarza weterynarii w oparciu o wyniki badań i występujące objawy. Szybka reakcja opiekuna na zmiany w samopoczuciu czworonoga rokowania zazwyczaj są dobre. Trzeba jednak wiedzieć, że jest to długotrwałe leczenie antybiotykiem i lekami objawowymi, gdyż tego typu bakterie wewnątrzkomórkowe trudno jest zwalczyć.

Co ważne, po przechorowaniu anaplazmozy pies nie nabiera odporności, a w przypadku anaplazmozy granulocytarnej może stać się nosicielem patogenu i dalej zarażać inne zwierzęta. Nie ma też szczepienia przeciwko tej chorobie, dlatego to tak istotne, by chronić psa przed kleszczami.

Anaplazmoza – możliwe powikłania

Źle rozpoznana lub nieleczona anaplazmoza może prowadzić do powikłań kończących się nawet śmiercią zwierzęcia. Powikłania mogą być wynikiem nie tylko przebytej choroby, ale też skutków ubocznych leczenia. Najczęstsze z nich to:

• choroby krwi – w wyniku anaplazmozy może dojść do niedokrwistości, leukocytozy lub zaburzeń krzepnięcia,
• zapalenie stawów – jest skutkiem zaawansowanego stadium choroby i objawia się bólem, sztywnością i trudnościami w poruszaniu się,
• niewydolność nerek – u niektórych psów może być wynikiem zaatakowania przez chorobę nerek,
• zapalenie mózgu – ciężkie przypadki anaplazmozy mogą też prowadzić do zapalenia mózgu, co objawia się drgawkami, zaburzeniami behawioralnymi i zaburzeniami równowagi,
• choroby współistniejące – choroba upośledza układ odpornościowy, przez co organizm psa jest bardziej podatny na inne infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze,
• uszkodzenia narządów wewnętrznych – anaplazmoza może prowadzić do uszkodzeń różnych narządów, głównie wątroby i śledziony.

W przypadku anaplazmozy przewlekłej powikłania są jeszcze poważniejsze.

Anaplazmoza u psa – czy można zapobiec chorobie?

W zapobieganiu anaplazmozie u psa najważniejsza jest skuteczna ochrona przed ugryzieniem kleszcza. W tym celu warto stosować następujące kroki:

• preparaty przeciwpchelne i przeciwkleszczowe – ich regularne stosowanie minimalizuje ryzyko ukąszenia przez kleszcze,
• przeglądanie sierści – po każdym spacerze należy dokładnie przejrzeć sierść psa w poszukiwaniu kleszczy. Jeżeli go znajdziesz, ostrożnie usuń go przy pomocy specjalnych narzędzi lub udaj się do lekarza weterynarii,
• szybka konsultacja z weterynarzem w razie podejrzenia zakażenia – szybka reakcja to szybciej wdrożone leczenie i duża szansa na wyzdrowienie bez powikłań.