Kleszcz u psa – usunięcie. Jakie są objawy chorób odkleszczowych i leczenie?

Kleszcze są owiane niepokojącą sławą od lat, stanowiąc rzeczywistą plagę dla zarówno ludzi jak i zwierząt. Ich populacja stale rośnie, przynosząc ze sobą niebezpieczeństwo przenoszenia wielu chorób. W niniejszym artykule pzedstawimy ryzyko związane z kleszczami, metody zapobiegania ugryzieniom, sposoby zabezpieczania przed nimi oraz metody leczenia.

Choć od lat uważa się, że kleszcze atakują głównie wiosną i jesienią, w rzeczywistości mogą być one aktywne cały rok. W ostatnich latach okres aktywności kleszczy znacząco się wydłużył – temperatura powyżej zera stwarza odpowiednie środowisko dla życia kleszczy.

Kolejnym mitem jest to, że kleszcze „skaczą z drzew”. Takie przekonanie również nie znajduje oparcia w faktach. Kleszcze czyhają w trawach, na krzewach i roślinach, zazwyczaj na wysokości od 1 do 1,5 metra. Najczęściej przebywają na spodniej stronie liści. Gdy wyczuwają potencjalną ofiarę, stają się aktywne, wysuwając do przodu pierwszą parę odnóży, na których posiadają narządy czuciowe. Po dotarciu do żywiciela długo szukają odpowiedniego miejsca do przyczepienia się do skóry, z tego powodu bardzo ważne jest, aby po powrocie z terenów leśnych, łąkowych, parków czy działek, dokładnie obejrzeć swoje ciało oraz skórę i sierść zwierząt.

Kleszcze są powszechnie występującymi pasożytami stanowiącymi zagrożenie dla zdrowia zwierząt domowych, dzikich oraz ludzi.

Kleszcze u psa – skąd biorą się u Twojego czworonoga?

Psy i koty mogą „przynieść” kleszcza z różnych środowisk, takich jak na przykład:

• tereny leśne i zadrzewione: kleszcze często mogą żerować w lasach, parkach oraz innych terenach zadrzewionych,
• łąki i pola: kleszcze mogą być obecne na łąkach, polach uprawnych oraz innych obszarach z wysoką trawą i roślinnością,
• otoczenie domu: również na naszych podwórkach czy w ogródkach mogą być kleszcze, szczególnie jeśli znajdują się one w pobliżu obszarów naturalnych jak np. lasy czy zarośla. Kleszcze mogą przynieść również inne zwierzęta takie jak dzikie gryzonie czy ptaki,
• plaże i tereny nadmorskie: chociaż kleszcze są bardziej powszechne w terenach zalesionych, mogą również występować na plażach i terenach nadmorskich, zwłaszcza jeśli są tam rośliny lub krzewy, w których mogą się schronić.
• tereny miejskie: w miastach również istnieje ryzyko kontaktu pupila z kleszczami, szczególnie w parkach, ogrodach botanicznych czy innego rodzaju zielonych obszarach.

Czworonogi mogą „złapać” kleszcza praktycznie wszędzie tam, gdzie pasożyt ten jest obecny. Bardzo ważne jest regularne sprawdzanie zwierzaka po spacerach „w terenie”, zaleca się także stosowanie leków zapobiegawczych, takich jak preparaty przeciwkleszczowe.

Jak wygląda kleszcz?

Dorosłe osobniki wyposażone są cztery pary odnóży, z których przednia para zawiera szczypce, umożliwiające utrzymanie się pasożyta na swojej ofierze. Charakterystyczny aparat gębowy kleszcza przypomina delikatne nożyczki, które przecinają skórę, umożliwiając mu dostęp do krwi. Co ciekawe, ukłucie kleszcza jest zazwyczaj bezbolesne, ponieważ jego ślina zawiera specjalne substancje o działaniu znieczulającym.

Nie można również pominąć twardego pancerza, który chroni kleszcza na jego grzbiecie, czyniąc go dość trudnym do zniszczenia. Te małe, ale wytrzymałe stworzenia stanowią krwiopijne pajęczaki, które przenoszą groźne choroby niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.

Choroby odkleszczowe u psów i ludzi – jakie choroby mogą przenosić kleszcze?

Pamiętaj, że kleszcze są nosicielami wielu niebezpiecznych dla Ciebie i Twojego psa chorób, dlatego tak istotne jest odpowiednie zabezpieczanie się przed ich ugryzieniem. Do przykładowych chorób, którymi człowiek może zarazić się od kleszcza należą:

• Kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu jest najgroźniejszą dla ludzi chorobą przenoszoną przez kleszcze. Wywołuje ją wirus, który żyje w organizmach nietoperzy, saren, dzików, lisów, ale także owiec, kóz i bydła.

Niepokojące objawy zakażenia są bardzo niespecyficzne, grypopodobne z gorączką, które w ciągu kilku dni często samoistnie ustępują. Może dojść jednak do zapalenia opon mózgowo -rdzeniowych i mózgu. Pacjent w tej sytuacji wymaga leczenia szpitalnego, często na oddziale intensywnej terapii. Następstwa tej choroby odkleszczowej są ciężkie – mogą prowadzić do zaburzeń pamięci i koncentracji, niedowładów oraz zaników mięśniowych. Na szczęście istnieje szczepionka zapobiegająca tej przypadłości. Ryzyko zainfekowania człowieka wirusem kleszczowego zapalenia mózgu występuje natychmiast po wkłuciu się zakażonego kleszcza.

• Borelioza

Jest najczęstszą chorobą odkleszczową u ludzi w Polsce. Borelioza u psa i człowieka spowodowana jest przez krętki Borrelia burgdoferi, przenoszone przez kleszcza pospolitego, najpowszechniej występującego gatunku kleszczy na terenie Polski. Choroba ma ciężki przebieg, atakuje układ nerwowy, serce, stawy, skórę. Jakie są objawy boreliozy? Znakiem rozpoznawczym jest wędrujący rumień, pojawiający się w miejscu ugryzienia w okresie od 3 do 30 dnia po ukąszeniu i rozrastający się wokół wkłucia. Choroba wymaga leczenia antybiotykiem, u części pacjentów konieczna jest hospitalizacja.

• Babeszjoza

Kleszcz psi może wywołać niebezpieczną dla psa chorobę – babeszjozę. Babeszjoza jest chorobą wywoływaną przez pierwotniaka z rodzaju Babesia, który w przypadku psów może powodować ostrą niewydolność nerek i uszkodzenie wątroby. Objawy pojawiają się po około 10 do 21 dniach. Podejrzenie choroby u psów nasuwa brak stosowania profilaktyki przeciwkleszczowej i sam przebieg choroby – dość nagłe i nasilone objawy:

• osłabienie zwierzęcia,
• gorączka,
• brak apetytu, czasem wymioty,
• bladość błon śluzowych (np. dziąsła),
• brązowe zabarwienie moczu (w wyniku namnażania się pierwotniaka w krwinkach czerwonych dochodzi do ich rozpadu, objawów anemii i pojawienia się krwi w moczu).
  
  
• Kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą zakaźną o podłożu wirusowym, przenoszoną przez kleszcze. Jest spowodowane zakażeniem wirusem zapalenia mózgu kleszczowego.

Objawy choroby mogą być różnorodne i obejmują zazwyczaj:

• gorączkę,
• bóle głowy,
• nudności,
• wymioty,
• sztywność karku,
•  drgawki, zaburzenia świadomości,
• objawy neurologiczne,
• w niektórych przypadkach, choroba może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych lub nawet śmierci.

• Anaplazmoza

Anaplazmoza to choroba zakaźna wywoływana przez bakterie z rodzaju Anaplasma. Objawy anaplazmozy u ludzi mogą być różnorodne i obejmować:

• gorączkę,
• bóle głowy,
• zmęczenie,
• bóle mięśni i stawów,
• nudności 
• inne objawy podobne do grypy.

U psów objawy anaplazmozy mogą również być zróżnicowane, obejmują m.in. gorączkę, utratę apetytu, bóle stawów, wymioty, biegunkę.

Najczęstsze objawy chorób odkleszczowych u psa – objawy?

Kleszcze dla psa nie tylko stanowią widoczne zagrożenie dla zdrowia pupila, ale mogą również prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, które należy brać pod uwagę. Oto kilka kwestii, które warto rozważyć:

• transmisja chorób: kleszcze są nośnikami wielu patogenów, co sprawia, że stanowią istotne źródło zakażeń dla zwierząt. Na liście chorób, które kleszcz wprowadza do organizmu to: borelioza, babeszjoza, erlichjoza, anaplazmoza, a także wiele innych. Te infekcje mogą prowadzić do poważnych chorób u zwierząt, w tym do uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego, neurologicznych problemów, powikłań, które mogą mieć długotrwałe niekorzystne skutki dla zdrowia pupila a w skrajnych przypadkach prowadzić do śmierci. Niektóre choroby przenoszone przez kleszcze nie są także obojętne dla ludzi – warto pamiętać o tym, że nasz wracający ze spaceru pies może przenieść kleszcza na sierści do naszego domu.
  
  
• alergie i reakcje skórne: ślina kleszczy zawierają substancje, które mogą wywoływać reakcje alergiczne u niektórych zwierząt. Skóra w miejscu ugryzienia może stać się zaczerwieniona, spuchnięta i wywoływać silny świąd. Długotrwałe narażenie na działanie kleszczy może prowadzić do poważnych zapaleń skóry psa, owrzodzeń oraz innych problemów dermatologicznych, które wymagają specjalistycznego leczenia.
  
  
• anemia: silne pogryzienia kleszczy mogą prowadzić do niedokrwistości u zwierząt, zwłaszcza u szczeniąt i młodych osobników. Kleszcze odżywiają się krwią swoich żywicieli, co może prowadzić do znacznego wyczerpania jej zasobów. Anemia objawia się zmęczeniem, osłabieniem, bladością błon śluzowych, a w przypadkach zaawansowanych może prowadzić nawet do śmierci psa, szczególnie u młodych i osłabionych zwierząt.

Aby uniknąć ugryzień kleszczy i związanego z nim ryzyka dla człowieka i psa należy podejmować wszelkie możliwe środki zapobiegawcze takie jak stosowanie specjalnych preparatów, kropli i obroży dla zwierząt. Pamiętaj – jeśli tylko zauważysz niepokojące objawy u swojego pupila, warto udać się do lekarza weterynarii.

Jak chronić psa i siebie przed kleszczami?

Gdy planujesz wycieczkę do lasu, do parku lub na łąkę, ubierz się odpowiednio: załóż czapkę, długie spodnie, bluzkę z długim rękawem – osłoń całe ciało. Co jeszcze należy robić?

1. Ubieraj się w jasne kolory – na jasnym kolorze łatwiej dostrzeżesz pajęczaka.
2. Stosuj skuteczne środki odstraszające kleszcze na przykład repelenty.
3. Po powrocie do domu sprawdź koniecznie czy pies złapał kleszcza. Kleszcze lubią umiejscawiać się na granicy owłosionej i nieowłosionej skóry głowy, w pachwinach, pod kolanami lub pod pachami.
4. U zwierząt stosuj skuteczne preparaty przeciwkleszczowe, ale pamiętaj, że nie mają one działania odstraszającego kleszcze, dlatego przed każdym spacerem pamiętaj, aby zabezpieczyć sierść psa za pomocą repelentów.
5. Dokładnie obejrzyj sierść i skórę zwierzęcia po każdym spacerze – nawet tym krótkim wokół bloku. Kleszcze dla psa stanowią ogromne niebezpieczeństwo.

Preparaty i środki na kleszcze

Istnieje wiele produktów dostępnych na rynku, które mogą pomóc w ochronie zwierząt przed atakiem kleszczy. Obroża przeciwko kleszczom, krople na skórę, spraye i inne preparaty profilaktyczne mogą być skuteczną formą zapobiegania przed ugryzieniami. Ważne jest jednak, aby wybierać produkty odpowiednio dopasowane do gatunku zwierzęcia i jego potrzeb oraz zawsze stosować je zgodnie z zaleceniami producenta. Jednym z przykładowych leków weterynaryjnych, które zapobiegają inwazjom pcheł i kleszczy jest BIOPRONIL, który jest dostępny w różnych stężeniach dostosowanych do masy ciała psa. Preparat działa nie tylko na kleszcze i pchły, ale także wszoły. Jest wygodny w aplikacji, bezpieczny i skuteczny. Podając go na skórę, zapewniasz swojemu pupilowi kompleksową ochronę przed niechcianymi pasożytami. Substancja czynna, czyli fipronil, jest gwarancją skutecznego działania preparatu. To nieoceniona pomoc w profilaktyce przeciwko alergicznemu pchlemu zapaleniu skóry (APZS), a także chorobom przenoszonym przez kleszcze, takim jak babeszjoza, borelioza czy erlichioza granulocytarna. BIOPRONIL nie tylko chroni psa przed kleszczami, ale także skutecznie przeciwdziała zakażeniu tasiemcem, zapewniając kompleksową opiekę nad zdrowiem pupila. Jedna aplikacja preparatu gwarantuje ochronę przed ponowną inwazją pcheł i wszołów przez aż do 8 tygodni oraz przed kleszczami przez okres do 4 tygodni.  Po zastosowaniu leku BIOPRONIL obecne na ciele psa kleszcze odpadają już w ciągu pierwszych 48 godzin po podaniu pierwszej dawki, dodatkowo, substancje zawarte w preparacie pozwalają także zwiększyć skuteczność ochrony swojego psa przed kleszczami (pełna informacja o BIOPRONIL na stronie www.leki.vetplanet.pl/produkty/).

Jak usunąć kleszcza u psa?

Co zrobić, jeśli mimo zastosowania środków zapobiegawczych zauważysz, że pies ma kleszcza i jak wyciągnąć kleszcza psu? Najważniejsze jest, aby kleszcza jak najszybciej go usunąć. Im dłużej pajęczak będzie wbity w ciało, tym większe ryzyko pojawienia się niebezpiecznych chorób w organizmie psa. Infekcja krętkami Borrelia następuje w ciągu 12 – 24 godzin od momentu ukąszenia kleszcza, natomiast zakażenie kleszczowym zapaleniem mózgu następuje natychmiast po wniknięciu do organizmu psa, ponieważ wirus jest obecny w ślinie pajęczaka. Kleszcza nie należy polewać alkoholem, ani smarować masłem – może to spowodować u niego wystąpienie wymiotów i wprowadzenie do organizmu większej ilości toksycznych substancji.

Bez względu na rodzaj użytego do wyjęcia kleszcza narzędzia, usuwaj go powoli, bez gwałtownych ruchów, starając się uchwycić kleszcza jak najbliżej skóry psa. Nie wykręcaj kleszcza u swojego psa, usuń go ruchem pionowo do góry. Po usunięciu obserwuj miejsce ukąszenia – zarówno u siebie, jak i swojego zwierzaka. Jeśli masz obawy przed samodzielnym wyciągnięciem kleszcza, pomocny może okazać się lekarz weterynarii. Do lekarza należy bezwzględnie udać się także jeśli kleszcz u psa został źle wyrwany (na przykład usunięto sam odwłok).

Kleszcze – niebezpieczne pajęczaki na które trzeba uważać

Podsumowując, kleszcze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia zwierząt, dlatego ważna jest profilaktyka. Poprzez stosowanie odpowiednich metod, które pomogą zabezpieczyć psa przed kleszczami (na przykład stosowanie leku BIOPRONIL), regularne badania i szybkie reagowanie w przypadku ugryzienia, możemy zminimalizować ryzyko związane z kleszczami i zapewnić sobie oraz naszym zwierzętom zdrowe i szczęśliwe życie.