Alergia u psa. Objawy i leczenie. Jaką karmę wybrać?

Uczulenie u psa może przysparzać zmartwień wielu opiekunom zwierzaków. Objawy alergii u psa nie zawsze są jednoznaczne, a droga do rozpoznania często jest długa. Niepokojące symptomy, które mogą świadczyć o tym, że Twój pies cierpi na alergię:

·      Twój pupil się drapie,

·      łzawią mu oczy,

·      pies ma opuchliznę,

·      widoczne są zmiany na skórze psa (szczególnie w obrębie uszu lub łap) lub/i

·      wystąpiła biegunka. 

Przyczyną tych dolegliwości może być alergia pokarmowa, z którą walczy organizm psa!

Alergia jest przykładem choroby towarzyszącej przez całe życie, stąd tak istotna jest znajomość czynnika uczulającego oraz jego eliminacja z diety czy w przypadku alergii środowiskowej – zmiana środowiska zwierzęcia.

Alergia u psa –  przyczyny

Czym jest alergia u psa? Alergia to patologiczna odpowiedź organizmu na alergen. Dolegliwość osłabia układ odpornościowy. Ile trwa alergia u psa? Jest to choroba, która towarzyszy zwierzęciu przez całe życie, a głównym sposobem postępowania dietetycznego jest unikanie kontaktu z alergenem.

Rodzaje alergii u psa

U psów możemy rozpoznać kilka rodzajów alergii:

– wziewna,

– kontaktowa,

– APZS, czyli alergiczne pchle zapalenie skóry,

– pokarmowa.

Alergia pokarmowa należy do grupy tzw. niepożądanych reakcji na pokarm (adverse reaction to food – ARF) i najczęściej ma postać pokarmową lub skórną. Skórna postać jest często określana skrótem CARFs (cutaneus adverse food reaction), odpowiednik polski tego sformułowania to skórna niepożądana reakcja na pokarm. Natomiast pokarmowa może mieć postać enteropatii, czyli patologicznych zmian w obrębie jelita, reagującej na dietę (FRE – food responsive enteropathy), która powoduje np. alergiczne zapalenie żołądka.

Alergia u psa – objawy

Jak rozpoznać alergię u psa? Pierwsze symptomy alergii pojawiają się u psów młodych w wieku pomiędzy 4. a 6. miesiącem życia, choć nie wyklucza się możliwości ich wystąpienia u osobników dorosłych lub starszych, powyżej 10. roku życia. W przypadku alergii nie ma ras predysponowanych, niemniej jednak wśród tzw. ras ryzyka wymienia się: owczarki niemieckie, west highland white terriery, boksery, rhodesian ridgebacki oraz mopsy.

Zwróć uwagę na poniższe objawy, które zależą od rodzaju alergii:

• silny, niesezonowo występujący świąd, prowokujący zwierzę do drapania się, wskutek czego powstają rozliczne uszkodzenia skóry i wyłysienia, 
• obustronne woszczynowe zapalenie zewnętrznych przewodów słuchowych,
• zmiany skórne (tj. rumień, wyłysienia), jakie mogą być wikłane przez bakteryjne lub grzybicze infekcje (lokalizacja zmian skórnych nie jest charakterystyczna w przypadku alergii pokarmowych i może występować zarówno w obrębie całego ciała jak i być ograniczona wyłącznie do okolicy twarzowej głowy, brzucha czy przestrzeni międzypalcowych łap). Takie objawy często są oznaką alergii kontaktowej.

W przypadku postaci pokarmowej główne objawy kliniczne u psa alergika to wymioty i/lub biegunka, które – zdarza się, że prowadzą do zaburzeń trawienia i wchłaniania składników pokarmowych oraz w konsekwencji (przy braku odpowiedniego leczenia) niedożywienia znacznego stopnia.

Alergia pokarmowa u psa – co najczęściej uczula psa?

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z formą pokarmową, czy skórną, podstawą dietetycznego postępowania jest odpowiednia dieta psa- eliminacja z żywienia czynnika wyzwalającego objawy, czyli alergenu. Historycznie opisywanymi u psów alergenami były w pierwszej kolejności: wołowina, nabiał i pszenica. Niemniej, powszechność stosowania mięsa drobiowego (a konkretnie kurczaka) w karmach dla psów spowodowała, że to białko jest w tej chwili odpowiedzialne za większość reakcji alergicznych. Należy zaznaczyć, że alergeny to głównie białka (glikoproteiny o dużej masie cząsteczkowej). Odporność na wysokie temperatury oraz brak wrażliwości na działanie np. kwasów powoduje, że część z nich zaliczamy do tzw. „silnych alergenów” (np. kazeina). W przypadku słabych alergenów, termiczna obróbka zmniejsza ich alergenność, co umożliwia ich stosowanie w żywieniu.

Alergia u psa – jak zdiagnozować?

Rozpoznanie alergii pokarmowej polega na wykluczeniu alergenów pokarmowych przez zastosowanie diety eliminacyjnej pupila. Dieta eliminacyjna to tzw. dieta wolna od potencjalnych alergenów, której receptura jest bardzo uproszczona, a główne składniki to hydrolizowane białko i oczyszczona skrobia. Hydrolizowane białko to teki, którego cząsteczki – mówiąc obrazowo – zostały rozbite na mniejsze. Hydroliza znacząco obniża alergenność białek: większość psów uczulonych na dany rodzaj białka (na przykład te występujące w mięsie drobiowym) może bez problemów spożywać jego hydrolizat.

Hydrolizat białka w postaci mieszaniny pojedynczych aminokwasów, peptydów czy polipeptydów, gdzie 70% cząsteczek ma masę poniżej 3000 Da (daltony – atomowa jednostka masy) nie wywołuje pobudzenia układu immunologicznego organizmu.

Alternatywą dla karmy hydrolizowanej dla psa jest nowe dla konkretnego psa źródło białka, np. białko owadów, konina lub inne, które dotąd nie znajdowało się w jego codziennej diecie. Czas stosowania diety eliminacyjnej wynosi od 4-8 tygodni. Jeżeli w tym okresie objawy kliniczne nie ustąpią całkowicie, to wówczas przedłuża się czas podania diety do 10-12 tygodni. Jeśli po tym okresie zmiany skórne lub pokarmowe ustąpią, to będzie to potwierdzenie, że udało się zdiagnozować alergięi u danego psa występuje alergia pokarmowa.

Niemniej, aby zdefiniować alergen, należy go wprowadzić ponownie do żywienia psa w okresie tzw. prowokacji. W tym okresie wprowadzamy pojedynczo potencjalne alergeny na 7-14 dni. Jeżeli w tym okresie wystąpi reakcja na podany składnik, to znaczy, że jest on alergenem, który należy na stałe wykluczyć z diety zwierzęcia cierpiącego na alergię.

Pies alergik – co dalej?

Wielu opiekunów, aby ochronić swojego psa przed alergenami zastanawia się, jak karmić psa z alergią. Zaczyna samodzielnie przygotowywać mu posiłki unikając wybranych składników. Niestety, diety domowe są trudne do zbilansowania i zwykle po prostu… zbilansowane nie są.

Jest to niezwykle ważne w przypadku młodych psów. Domowe diety eliminacyjne zwykle charakteryzują się niedoborem witamin, minerałów i kwasów tłuszczowych. Może to prowadzić do wyhamowania tempa wzrostu psa oraz – w przypadku częstej niestety kombinacji niedoboru wapnia i nadmiaru fosforu – do problemów kostno-szkieletowych.

Dlatego obecnie coraz częściej po rozpoznaniu alergii u psa sięga się po specjalne karmy dla psa alergika, które dostarczają psu wszystkich niezbędnych składników odżywczych,a dodatkowo pomogą zwalczyć objawy i wspomóc leczenie psa. Innym rozwiązaniem może być skorzystanie z receptury diet domowych układanych przez specjalistów z zakresu dietetyki psów i kotów.

Jak leczyć alergię u psa?

Dostępne na rynku karmy hydrolizowane są pełnoporcjowymi dietami, które można stosować u psa długoterminowo, aby objawy alergii nie nawracały. Należy jednak pamiętać, aby w przypadku każdej długotrwale stosowanej diety dla psa alergika okresowo wykonywać kontrolne badania krwi i postępować zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego. Pamiętajmy bowiem, że każda alergia to choroba, a dieta ma cechy pokarmu leczniczego, który bez konsultacji z lekarzem prowadzącym nie powinien być stosowany. Przerwanie jej również wymaga potwierdzenia specjalisty.

W niektórych przypadkach jest możliwość przejścia z diety hydrolizowanej na niehydrolizowaną dietę monobiałkową, czyli taką, która jest oparta wyłącznie na jednym źródle białka pochodzenia zwierzęcego.  Jest to możliwe po wcześniejszym przeprowadzeniu testu prowokacji i ustaleniu listy alergenów oraz pokarmów wolnych od alergenów. W tym przypadku zawsze zaleca się jak najbardziej atypowe białka, np. białko owadzie.

Jaka karma dla psa alergika?

Właściciele psów poszukując odpowiedniej diety hydrolizowanej dla psa, powinni kierować się zaleceniami prowadzącego lekarza weterynarii. Niemniej, spośród produktów dostępnych na rynku warto wybrać dietę, której skład zapewni skuteczność w terapii alergii i nietolerancji pokarmowej. 

Cechy idealnej karmy hypoalergicznej dla psa:

· hydrolizowane białko zwierzęce – białko o niskiej masie cząsteczkowej (70% poniżej 2.000 Da, max. 6.000 Da) ogranicza ryzyko niepożądanej reakcji​,

· monoproteinowa receptura – jedno źródło białka ogranicza ryzyko nietolerancji substancji odżywczych,

· brak białka roślinnego w składzie​ – skrobia z ziemniaków i batatów wysoko oczyszczona z białka jako wyłączne źródło węglowodanów, ​

· wysokie stężenie kwasów Omega-3 i Omega-6​ – optymalny poziom nienasyconych kwasów tłuszczowych wspiera funkcje skóry w przypadku dermatoz i nadmiernego wypadania sierści​,

· prosty i czytelny skład​ – krótka lista składników o najwyższej jakości minimalizuje ryzyko wystąpienia niepożądanej reakcji na składnik diety.

Przykładem takiej diety jest Hypoallergenic Ultra od VET EXPERT, która może służyć zarówno jako dieta eliminacyjna, jak i pełnowartościowa dieta w długoterminowym żywieniu psów z alergią pokarmową oraz innego rodzaju alergicznymi chorobami skóry, np. atopowym zapaleniu skóry, alergicznym pchlim zapaleniu skóry czy innych dermatozach świądowych. Stosowanie Hypoallergenic Ultra w znaczącym stopniu ogranicza dostęp alergenów pokarmowych, poprawiając jednocześnie komfort życia psa oraz jego opiekuna.

Jeśli zauważysz niepożądane objawy u swojego pupila, w pierwszej kolejności skonsultuj się z lekarzem weterynarii. W przypadku rozpoznania alergii u psa lub innej choroby, lekarz przedstawi diagnozę, przekaże wskazówki dotyczące dalszej pielęgnacji i żywienia psa, a w cięższych przypadkach poda odpowiednie leki.